درس اول
تلاوت قرآن کریم را می توان مهمترین پدیده فرهنگی اسلام و کار آمدترین ابزار، برای نشر و گسترش معارف و آموزه های قرآنی در بین مسلمانان دانست . بی شک ریشه های چنین پدیده ای را باید در همان نخستین سالهای نزول قرآن کریم و در زمان حیات رسول گرامی اسلام (ص)جستجو نمود . زیرا سفارشات قرآن عظیم از یکسو و تاکیدات پیامبر (ص) از سوی دیگر موجب گردید تا مسلمانان روز بروز گرایش بیشتری به سمت تعلیم ، حفظ و تلاوت این کتاب الهی پیدا نموده و از این رهگذر آیات قرآن در سینه های مسلمانان جای گیرد .
پس از پیامبر اکرم (ص) اهل بیت گرامی ایشان نیز با وصایای خود ، مسلمانان را به اهتمام نسبت به قرآن کریم دعوت نمودند و این سفارشات سبب گردید تا فرهنگ قرآنی در جامعه اسلامی ریشه دوانیده و مهمترین رکن زندگانی مسلمانان گردد . در واقع آن بزرگواران بخوبی می دانستند قرآن کتاب سعادت بشر است و برای فهم و عمل به دستورات و آموزه های آن توسط مسلمانان ، ابتدا باید میان مردم و این کتاب آسمانی پیوند و انسی پایدار بوجود آید . چنین ارتباط پیوسته و پایداری هم تنها از یک طریق میسر است و آن تلاوت و حفظ قرآن کریم می باشد .
به همین دلیل است که در احادیث منقول از آن بزرگواران مواردی همچون نظر به مصحف ، استماع و یا قرائت صرف آن هم دارای ارزش و پاداش معنوی دانسته شده است . برای درک هر چه بیشتر اهمیت مسئله تلاوت یا قرائت قرآن که موضوع اصلی مباحث آینده دروس ماست به موارد زیر توجه فرمایید :
1- وَرَتِّل ِ القُرآنَ تَرتیلاً مزمل / 4
و قرآن را با ترتیل بخوان
در مورد معنای ترتیل در این آیه احادیث فراوانی وجود دارد اما حضرت علی (ع) مکث در آیات و خواندن آنها را با صدای خوب ترتیل دانسته اند . بهر حال این آیه از همان ابتدای اسلام شیوه خواندن قرآن را مشخص نموده و معلوم است که خود قرآن هم نسبت به خواندن قرآن و نوع خواندن عنایت ویژه ای داشته است .
2- فَاقرَؤُا ما تَیَسّرَ مِنَ القُرآن ِ … مزمل / 20
پس هر چه می توانید از قرآن تلاوت کنید
3- اِنّ َ الّذینَ یَتلوُنَ کِتابَ اللهِ و اَقامُوُا الصَّلوهَ … فاطر / 29
همانا کسانیکه کتاب خدا را تلاوت می کنند و نماز را بپای می دارند و از آنچه روزی آنان کردیم و در نهان و آشکار انفاق می کنند امید به تجارتی بسته اند که هرگز کساد نمی شود .
4- علیکم بتَعَّلُمِ القُرآنِ وَ کَثرَﺓِ تِلاوَتِهِ نبی اکرم (ص) / کنز العمال 2368
بر شما باد آموختن قرآن و بسیار خواندن آن .
5- عَلَیکَ بِقِراءَهِ القُرآنِ فَاِنّ قِراءَتَهُ کَفّارَﺓٌ لِلذُنُوب ِ …… نبی اکرم / البحار 88/17/92
بر تو باد خواندن قرآن زیرا خواندن قرآن کفاره گناهان و پرده ای در برابر آتش و ایمنی از عذاب است .
6- اَشرافُ اُمَتّی حَمَلَهُ القُرانِ و اَصحابُ اللَّیلِ ِ . نبی اکرم(ص) / انحصال 21/7
برترینهای امت من حاملان قرآن و شب زنده داران هستند .
7- لِکُلِ شَیٍ حِلیَهٌ و حِلیَهُ القُرآنِ الصَوتُ الحَسَنُ . نبی اکرم (ص) / کنزالعمال 2768
برای هر چیزی زینتی وجود دارد و زینت قرآن صدای نیکوست .
8- حَسِّنُوا القُرآنَ بِاَصواتِکُم فَاِنَّ الصّوتُ الحَسَنِ یَزیدُ القُرآنَ حُسناً . نبی اکرم (ص) / البحار 2/190/92
قرآن را با صورت نیکو زینت دهید که صوت نیکو بر زیبایى قرآن مى افزاید
9- اِقرَوُا القُرآنَ بِالحان ِ العَرَبِ و اَصواتِها … نبی اکرم (ص) / الوسائل 858/4
قرآن را با صدا و لحن عربها بخوانید .
10 – خَیرُکُم مَن تَعَلّمَ القُرآنَ وَ عَلّمَهُ . نبی اکرم (ص) / البحار 2/184/92
بهترین شما کسی است که قرآن را فرا بگیرد و به دیگران هم یاد بدهد .
موارد فوق تنها نمونه ای از صدها روایت و آیه در خصوص اهمیت قرآن کریم ، تلاوت ، آموزش واهتمام ورزیدن به این کتاب آسمانی است . این وصایا و رهنمودها موجب گردید تا مسلمانان نسبت به یاد گیری قرآن و حفظ و قرائت شایسته و صحیح آن به ویژه با صدای نیکو و زیبا اهتمام ویژه ای پیدا نموده و به مرور شاهد ظهور طبقه ای در جامعه اسلامی بنام حافظان و قاریان قران باشیم که وظیفه شان آموزش صحیح قرآن و تلاوت آن برای دیگران بود . امروزه نیز تلاوت قرآن بنا بر دلایلی که عرض شد دارای جایگاهی ویژه در جوامع و بلاد اسلامی است و آموزش های مربوط به آن نیز در صدر تعلیمات اسلامی قرار دارد .
